اجرای حاکمیت شرکتی برای۳۱۲شرکت بورسی/ معرفی برترین صنایع

روح الله حسینی مقدم در گفت و گو با پایگاه خبری بورس پرس، با اشاره به برنامه بکارگیری چند شاخص جدید از جمله شاخص حاکمیت شرکتی در آینده ایی نزدیک توسط سازمان و شرکت بورس ، ابعاد مهم و ویژه موضوع حاکمیت شرکتی و نحوه امتیازدهی به هر کدام از 312 شرکت بورسی را تشریح کرد.

وی با بیان اینکه لازمه توسعه بازارسرمایه، توجه بیشتر به حقوق ذینفعان بویژه سهامداران اقلیت شرکت های پذیرفته شده در بورس است، اظهار داشت: ضرورت تحقق یک نظام راهبری شرکتی ، نگاه منصفانه به حقوق سهامدارانی است که بسیاری از آنها صرفا از طریق مجازی منتظر دریافت اخبار و گزارش­ های شرکت­ها هستند.

وی ادامه داد: بدون شک توسعه بازار سرمایه ایران بدون توجه به سرمایه­ ها و پس­ اندازهای خرد ممکن و درعین حال خوشایند نیست.تجربه­ بین­ المللی نیز حکایت از آن دارد که برای توسعه بازار اوراق بهادار، توجه به حقوق تمامی ذینفعان بویژه سهامداران جزء ضروری است.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه شرکت بورس اوراق بهادار تهران در قالب یک برنامه توسعه­ ای اقدام به بررسی تطبیقی چگونگی محاسبه­ شاخص راهبری شرکتی کرده، ادامه داد: نتیجه این بررسی رتبه­ بندی و امتیازدهی شرکت­ های پذیرفته شده در بورس تهران از منظر معیارهای نظام راهبری شرکتی است که در آینده نزدیک گزارشی ارایه خواهد شد.

امتیاز 52 راهبری شرکتی دربورس تهران/ معرفی صنایع برتر

حسینی مقدم افزود: طبق محاسبات متوسط امتیاز راهبری شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران حدود 52 است .این نسبت برای شرکت ­های تابلوی اصلی و فرعی بازار اول 58 و 54 و برای بازار دوم 49 است. دراین میان بررسی ­های اولیه نشان می­ دهند متوسط امتیاز راهبری شرکتی در صنایع بانکداری و لیزینگ، دارویی، بیمه، سرمایه ­گذاری و هلدینگ از بقیه صنایع بالاتر است.

وی ادامه داد: امتیازدهی به هرشرکت براساس اطلاعاتی چون اظهارنظرحسابرس،سایت اطلاع­رسانی شرکت،پرونده­ های موجود در کمیته تخلفات، امتیاز اطلاع­ رسانی، رعایت دستورالعمل­ ها و مقررات بازار، گزارش فعالیت هیئت­ مدیره به مجمع و گزارش کنترل داخلی شرکت و به­ صورت سالانه صورت می­ گیرد و پایان تیرماه هر سال منتشر خواهد شد.

به گفته وی با توجه به اقدامات خوب صورت گرفته در بحث کنترل داخلی، افزایش کیفیت افشا، مناسب­ تر شدن کیفیت برگزاری مجامع و همچنین تصویب نهایی دستورالعمل راهبری شرکتی، می­ توان به بهتر شدن این امور امیدواربود. همچنین با این رتبه­ بندی زمینه­ محاسبه­ شاخص راهبری شرکتی نیز در بورس اوراق بهادار تهران فراهم شده است.

روش محاسبه شاخص حاکمیت شرکتی چگونه بود؟

حسینی مقدم با بیان اینکه ازبرنامه­ های توسعه­ ای مدیریت امور ناشران بورس تهران در سال 92 محاسبه شاخص حاکمیت شرکتی بود، خاطرنشان کرد: درگام نخست،مطالعه تطبیقی از روش­ های رتبه­ بندی شرکت­ها در بورس­ های جهان انجام شد و با نهادهای جهانی در خصوص حاکمیت شرکتی تعاملات زیادی صورت گرفت.در نهایت گزارش جامعی ازروش­ های محاسبه شاخص بدست آمد و متغیرهای مهم و مشترک بین کشورهای مختلف به­ عنوان متغیر های اصلی سیستم‌های ارزشیابی راهبری شرکتی درنظر گرفته شد.

مدیر نظارت برناشران شرکت بورس افزود: پس از این مطالعه لازم بود چک لیست امتیازدهی به ناشران با توجه به مقررات و قوانین نافذ بر فعالیت شرکت­ها در ایران تهیه شود. به همین دلیل بعد از بررسی چک لیست امتیازدهی در کشورهای مختلف به نظرخواهی گذاشته شد و طی آن نظرات 25 صاحب نظر داخلی اخذ شد .

حسینی مقدم افزود: سپس درخواست کردیم به هر بخش وزن مورد نظرخود را با توجه به اهمیت هر متغیر اختصاص دهند. میانگین اوزان پیشنهادی به عنوان وزن یا درجه اهمیت هر متغیر تخصیص داده شد و بعد از حذف پرسش­ های کم اهمیت چک لیست،میانگین درصدهای اختصاص داده شده به چک لیست مورد نظر به عنوان معیار نهایی انتخاب شد.

وی گفت: بررسی اولیه چک لیست مورد نظر نشان می دهد اصول کلی حاکمیت شرکتی در همه کشورهای دنیا براساس 4 قسمت حقوق سهامداران و ذینفعان با وزن 25درصد و 13 متغیر، هیئت مدیره، کمیته­های آن و تعهد به حاکمیت شرکتی با وزن 25درصد و 25 متغیر، حسابرسی با 15درصد وزن و 6 متغیر و افشا عمومی و شفاف­سازی با 35درصد وزن و 8 متغیر طراحی شده است.

به گفته این مقام مسئول،پس از اختصاص وزن به هر متغیر، برای تکمیل چک لیست،منشوری تهیه شد تا رویه­ ها برای سنجش سطح رعایت و امتیازدهی هر متغیر یکسان شود. به عبارت دیگر تاثیر سلیقه یا تفسیر تکمیل کننده چک لیست در امتیاز نهایی حذف شد.

سه روش برای رتبه بندی شرکت های بورسی

حسینی مقدم با اشاره به اینکه پرسشنامه رتبه­ بندی دارای چهار بخش اصلی و هر بخش مشتمل بر چندین پرسش است که رتبه نهایی راهبری شرکتی هر شرکت با توجه به آن تعیین می­ شود، ادامه داد:برای تکمیل این پرسشنامه سه روش مد نظرقرار گرفت و مزایا و معایب هر روش بررسی شد. روش اول تکمیل این چک لیست توسط بورس بودو با استفاده از منابعی نظیر سایت شرکت، گزارش فعالیت هیات­ مدیره ، امتیاز اطلاع­ رسانی ، گزارش کنترل داخلی شرکت و اظهار نظرحسابرس شرکت نسبت به صورت های مالی بویژه بحث معاملات و رعایت مقررات ، برای تکمیل چک لیست بود.

وی ادامه داد: پیش­ بینی شد تا فرایند کاربرای بیش از 300 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران سالی یکبار انجام می­ شود و با توجه به آنکه سال مالی بیش از 85 درصد شرکت های بورس تهران پایان اسفند ماه است، این رتبه­ بندی در تیرماه هر سال انجام و نتایج آن قابل انتشار است. چنانچه بنا باشد در شاخص خاصی نیز از این رتبه­ بندی استفاده شود، در تیرماه هر سال این شرکت­ ها بروز خواهد شد.

وی افزود: در روش دوم چک لیست مذکور برای ناشران پذیرفته شده ارسال م ی­شود تا دبیر هیات­ مدیره هرشرکت یا بخش مالی، آن را تکمیل کرده و برای بورس تهران ارسال کند. البته برای بالابردن قابلیت اتکا می­توان از حسابرسان خواست تا پرسش نامه مذکور را تایید و سپس برای بورس ارسال کنند. پس از دریافت چک لیست­ها، امتیازدهی و سپس رتبه­ بندی صورت می­­گیرد. چنانچه حسابرسی شدن این چک لیست­ ها ضروری نباشد می­ توان به­ طور تصادفی 10 درصد از چک­ لیست های اخذ شده را توسط کارشناسان بورس، بررسی و سپس بر اساس وزن هر بخش، امتیازدهی لازم انجام می­ شود که در پایان رتبه­ بندی شرکتها بر اساس امتیازی که کسب کرده اند، صورت می­گیرد.

به گفته این مقام مسئول ، روش سوم نیز سپردن موضوع رتبه­ بندی و امتیاز­دهی به نهاد بیرونی و مستقل نظیر موسسات رتبه­ بندی است.به عنوان مثال در کشور ترکیه این امتیازدهی توسط یک نهاد مستقل انجام می­شود.

دو روشی که بورس تهران برای امتیاز هر شرکت استفاده کرد

حسینی مقدم با بیان اینکه نتیجه کار در سه روش یکسان بوده و در نهایت چک لیست پذیرفته شده تکمیل و پس ازامتیازدهی، رتبه بندی آنها صورت خواهد گرفت،خاطر نشان کرد:بورس تهران براساس دو روش اول اقدام به رتبه بندی شرکت ها کرد و طبق آخرین منابع دردسترس از قبیل سایت شرکت، امتیاز اطلاع رسانی، نتایج طبقه بندی بورس، گزارش های کنترل داخلی و فعالیت هیات مدیره به مجمع و اظهار نظر حسابرس ، امتیاز هرشرکت تعیین شد.

به گفته وی به منظور کاهش انحراف از واقعیت، امتیازات بدست آمده به مضرب 5 گرد شد. البته آنچه در حال حاضر به عنوان رتبه بندی شرکتها از منظر حاکمیت شرکتی محاسبه و منتشر می شود با استفاده از روش اول است. همچنین رتبه راهبری شرکتی، سیاست ها و رویه­ های راهبری شرکتی شرکت های بورسی و میزان رعایت منافع ذی نفعان شرکت با تاکید بر منافع سهامداران را ارزیابی می کند. دراین میان رتبه­ بندی­ های راهبری شرکتی نسبی بوده  و بر مبنای درصد از صفر تا 100 گزارش می شود.

امتیاز حاکمیت شرکتی در بازارها و معرفی برترین صنایع

حسینی مقدم درخاتمه گفت: از آنجا که تاکنون درخصوص انتشار جزییات امتیاز شرکت­ ها تصمیم گیری نشده، متوسط امتیاز راهبری شرکتی شرکت­ های پذیرفته شده دربورس تهران حدود 52 از100 است. متوسط امتیاز حاکمیت شرکتی در تابلوی اصلی بازار اول 58، درتابلوی فرعی بازار اول 52 و در بازار دوم 48 است.همچنین صنایعی مانند دارویی، بانک و لیزینگ، و بیمه به ترتیب با امتیازهای 63، 62 و 60 بیشترین امتیاز راهبری شرکتی را به خود اختصاص داده اند.