توافق بزرگ درباره سوریه

جان کری، وزیر خارجه ایالات‌متحده و سرگئی لاوروف، همتای روسی او در پایان سومین روز مذاکراتشان در شهر ژنو سوئیس، در یک نشست خبری جزئیاتی از توافق بین دو کشور در مورد کنترل تسلیحات شیمیایی سوریه را ارائه دادند.

 

روسیه و آمریکا همچنین اعلام کردند که سوریه باید به بازرسان اجازه دسترسی به همه تسلیحات شیمیایی این کشور را بدهد. 

وزیر خارجه ایالات‌متحده در این نشست خبری، جزئیات طرح شش ماده‌ای را بیان کرد که براساس آن سوریه باید فهرستی کامل از تسلیحات شیمیایی خود را ظرف یک هفته ارائه کند. 

 

کری اضافه کرد که تیم بازرسان باید تا ماه نوامبر (دو ماه دیگر) در سوریه حضور یابند. به گفته وزیر خارجه آمریکا، هدف نهایی، نابودی کامل تسلیحات شیمیایی سوریه تا اواسط سال ۲۰۱۴ میلادی است. 

 

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم در سخنانی گفت که در این توافق به توسل به زور در صورت پایبند نبودن سوریه به مفاد این توافق اشاره نشده است. او اما تاکید کرد که رسیدگی به هر گونه تخطی سوریه توسط شورای امنیت سازمان ملل بررسی خواهد شد. توافق 6 ماده‌ای به دست آمده عبارت است از: 

 

الف- میزان و نوع تسلیحات شیمیایی باید ارائه و «به‌سرعت» تحت کنترل جامعه بین‌المللی قرار بگیرد. 

 ب- «سوریه باید ظرف یک هفته فهرستی از ذخایر تسلیحات شیمیایی خود ارائه دهد.» 

 ج-  براساس کنوانسیون منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی، تدابیر ویژه‌ای برای «تخریب سریع» سلاح ها اتخاذ خواهد شد. 

د- سوریه باید به بازرسان اجازه فوری به همه محل‌های سلاح‌های شیمیایی را بدهد. 

 هـ- همه سلاح‌های شیمیایی باید نابود شوند که این احتمال خارج کردن این گونه سلاح‌ها را از کشور سوریه نیز شامل می‌شود. 

و- سوریه حمایت تدارکاتی در اختیار تیم بازرسان قرار می‌دهد. 

 

این همه در شرایطی است که بشار اسد، علاوه بر اعلام آمادگی برای تحویل سلاح‌های شیمیایی خود گفته است که آمادگی پیوستن به کنوانسیون منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی را نیز دارد. 

 

گفت‌وگوهای جان کری و سرگئی لاوروف، جمعه شب تا دیر وقت ادامه یافت و تا ساعت 2 بامداد دیروز، شنبه، به درازا انجامید و تا دیروز بعداز‌ظهر ادامه یافت. 

 

وزرای امور خارجه ایالات‌متحده و روسیه پیش‌تر اعلام کرده‌بودند که برای بحث در مورد مقدمات برگزاری یک نشست صلح درباره سوریه در ماه جاری میلادی نیز به توافق رسیده‌اند. 

 

جان کری، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده درباره مذاکراتش با همتای روس خود گفت که مذاکره بر سر کنترل تسلیحات شیمیایی سوریه، شامل تلاش برای کشاندن طرف‌های درگیر در سوریه به پای میز مذاکره درباره دولت انتقالی نیز می‌شود. 

 

کری خبر داد که او و لاوروف توافق کرده‌اند که در جریان مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بار دیگر با یکدیگر دیدار داشته باشند تا تاریخی را برای کنفرانس ژنو۲ تعیین کنند. وزیر امور خارجه آمریکا گفت: این اقدام بستگی به موفقیت مذاکرات روزهای آینده میان واشنگتن و مسکو درباره تسلیحات شیمیایی سوریه دارد. 

 

در این میان، بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز جمعه، به شبکه خبری «فرانسه۲۴» گفت که اگر چه اسد حاضر به کنترل سلاح‌های مرگبار سوریه شده است، اما او احساس می‌کند که در جامعه بین‌الملل در این باره تردید وجود دارد. دبیرکل سازمان ملل متحد اضافه کرد که اگر برای تسلیحات شیمیایی سوریه، راه‌حل قابل ‌اعتمادی از طریق همکاری دولت سوریه پیدا شود، کنفرانس پیش‌بینی شده موسوم به ژنو 2 می‌تواند در ماه اکتبر برگزار شود. 

 

همزمان خبرگزاری فرانسه گزارش داد که وزرای امور خارجه ایالات متحده آمریکا، فرانسه و بریتانیا روز دوشنبه – فردا- در پاریس، پایتخت فرانسه، تشکیل جلسه خواهند داد تا درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای ارائه به شورای امنیت سازمان ملل متحد مشورت کنند. قرار است این قطعنامه، دولت اسد را ملزم به تحویل جنگ‌افزارهای شیمیایی خود کند. 

 

خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات آمریکایی که نامشان فاش نشده گزارش داده است که به دلیل مخالفت روسیه، آمریکا از گنجاندن «بهره‌گیری بالقوه از نیروی نظامی» در قطعنامه صرف‌نظر کرده ‌است. بنابر این گزارش، آمریکا به جای اصرار بر گنجاندن «اقدام نظامی»، تلاش خواهد کرد تا این قطعنامه، پیامد‌های احتمالی برای دولت سوریه در شرایط خودداری از تحویل تسلیحات شیمیایی را، شامل شود. 

 

در تحولی دیگر مرتبط با سوریه، بان کی مون،  دبیر کل سازمان ملل متحد، روز جمعه، ۲۲ شهریور گفت که گزارش بازرسان تسلیحاتی این سازمان به نحو چشمگیر و قاطعی استفاده از سلاح شیمیایی درحومه دمشق، پایتخت سوریه، را تایید خواهد کرد. 

 

به گزارش خبرگزاری رویترز، بان کی مون که در یک نشست سازمان ملل متحد صحبت می‌کرد، ادامه داد: «باور دارم که گزارش (بازرسان)  چشمگیر و قاطع خواهد بود، گزارش چشمگیری که نشان خواهد داد از سلاح شیمیایی استفاده شده‌است، هرچند اکنون پیش از اینکه این گزارش به دستم برسد، نمی‌توانم این مساله را به طور عمومی اعلام کنم.» 

 

آکه سلستروم ،کارشناس تسلیحاتی سوئدی، ریاست یک هیات از بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل را برعهده داشت که از مناطق مورد حمله شیمیایی در حومه دمشق بازدید کرد. قرار است به زودی گزارش آکه سلستروم منتشر شود. 

 

با این وجود فرهان حق، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، گفت که بان کی مون، هنوز گزارش آکه سلستروم را دریافت نکرده است. 

بان کی مون پیش‌تر گفته بود که با آکه سلستروم در تماس است و از او خواسته است تا گزارش خود را هرچه سریع‌تر ارائه کند. 

 

همچنین یک دپیلمات سازمان ملل که نخواست نامش فاش شود  به خبرگزاری رویترز گفت که آکه سلستروم در تعطیلات آخر هفته (شنبه و یکشنبه) به نیویورک سفر می‌کند تا گزارش خود را ارائه کند. 

همزمان، آمریکا نیز روز جمعه اعلام کرد که اطمینان دارد گزارش بازرسان سازمان ملل متحد، استفاده سلاح شیمیایی در سوریه را تایید خواهد کرد. 

 

نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد نیز در همین‌باره گفته‌است که بان کی مون –دوشنبه- گزارش آکه سلستروم را به شورای امنیت و دیگر اعضای سازمان ملل ارائه خواهد کرد. 

 

به گزارش رویترز، بان کی مون نگفته‌است که کدام یک از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی سوریه از سلاح شیمیایی استفاده کرده‌اند. 

 

گزارش‌ها حاکی‌است که در جریان حمله شیمیایی در حومه دمشق در ۲۱ ماه اوت صدها نفر کشته شده‌اند. 

 

براساس ارزیابی اطلاعاتی که کاخ سفید درباره استفاده از سلاح شیمیایی منتشر کرد،‌  ۱۴۲۹ نفر در حمله شیمیایی به حومه دمشق، کشته شدند که دست کم ۴۲۶ نفر از آنها کودک بودند.