سیاست QE چه تاثیری بر بازار طلا خواهد داشت؟

بازار طلا در حال حاضر سردرگم و در انتظار مشخص شدن تکلیف اتخاذ یا عدم اتخاذ سیاست QE از سمت بانک‌های مرکزی دنیا است. نظرسنجی‌ها نشان از احتمال بالاتر اجرای این سیاست در ذهن مردم دارد.

همان طور که چند هفته گذشته نیز شاهد بودیم، حتی احتمال اجرای این سیاست می‌تواند قیمت طلا را به طرز محسوسی به سمت بالا حرکت دهد. در شرایط فعلی و با توجه به نزدیک بودن ماه سپتامبر که بسیاری اجرای سیاست QE را در آن محتمل تر می‌دانند، بد نیست نگاهی داشته باشیم به اینکه واقعا تاثیر این سیاست بر طلا چه خواهد بود؟

سیاست تزریق پولی که همه تاثیر آن را بر طلا صعودی ارزیابی می‌کنند، در عمل باید تعیین کند که چه توانایی‌ای برای متاثر ساختن قیمت طلا دارد. در واقع آنچه در حال حاضر باعث صعود قیمت طلا، تنها بر اساس گمانه زنی‌ها از اتخاذ این سیاست می‌شود، تجربه تاریخی تاثیر صعودی آن بر قیمت طلا است، اما باید دید در عمل این سیاست چه تاثیری می‌تواند بر قیمت طلا داشته باشد.

به طور کلی اگر بخواهیم چگونگی اجرای سیاست Quantitative Easing)QE) را به شکل خلاصه بررسی کنیم، باید گفت این سیاست از طریق چاپ پول توسط بانک مرکزی و برای مثال خرید اوراق قرضه، به منظور تزریق نقدینگی به جامعه و به همراه پایین نگه داشتن نرخ بهره، در تلاش برای ارتقای سطح تولید در اقتصاد کشور گام بر می‌دارد. اثر جانبی این سیاست کاهش ارزش واحد پولی و جهت گیری نقدینگی به سمت بازار کالا و افزایش تقاضا برای کالاهایی چون طلا است که دارای ارزش ذاتی بوده و به عنوان کالای امن سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. علاوه بر افزایش تقاضا به علت ترس مردم از کاهش ارزش واحد پولی، افزایش نقدینگی به خودی خود باعث افزایش تقاضا برای کالاها می‌شود. این سیاست همچنین باعث افزایش نگرانی‌ها از ایجاد تورم در آینده خواهد شد که همه این فاکتورها در کنار هم در گذشته به منزله حمایت از طلا بوده است.

اولین دور اجرای این سیاست در آمریکا به QE1 معروف شد. در انتهای سال 2008 فدرال رزرو 3/2 تریلیون دلار اوراق قرضه دولتی خریداری کرد تا بتواند اقتصاد آمریکا را پس از رکود آن زمان خود، از طریق افزایش نقدینگی موجود در جامعه تحریک کند. در زمان اجرای سیاست QE1 که از نوامبر 2008 تا مارس 2010 ادامه داشت، قیمت طلا افزایش محسوسی یافت. اجرای دور دوم سیاست QE که از نوامبر 2010 تا مارس 2011 بود، با رشد معادل 17 درصدی برای طلا همراه شد. بعضی از تحلیلگران، اما معتقدند این بار طلا توانایی آن را ندارد که صعودهای این‌چنینی را ولو با اجرای دور سوم این سیاست تجربه کند. هر چند برای طلا به هر حال اتخاذ سیاست تزریق پولی صعودی خواهد بود؛ اما مساله اینجا است که احتمال دارد واقعیت با انتظاری که از آن می‌رود لزوما همخوانی نداشته باشد. به هر حال صعود تا نزدیک و حتی بالای مرزهای 1700 دلار در صورت اتخاذ این سیاست، برای طلا در حال حاضر پیش بینی می‌شود، اما ذهنیتی که به تجربه تاریخ در بین معامله گران وجود دارد، صعودهای ورای این مقادیر است. در دوره‌های گذشته اجرای این سیاست، فاکتورهای دیگری هم علاوه بر تزریق پول، طلا را همراهی می‌کردند که منجر به چنان صعودهای محسوسی شده بود. محیط پیرامون طلا در حال حاضر تغییرات زیادی کرده است و تاثیر سیاست QE بر طلا از لحاظ اندازه ممکن است در مقایسه با گذشته با انتظارها متفاوت باشد.

برای مثال بحران منطقه یورو که سال گذشته به علت ریسک‌گریزی مردم اروپا و اقبال آنها به سمت طلا به عنوان سپری در برابر نوسان‌های واحد پولی، باعث شده بود قیمت طلا قله‌های جدیدی را بپیماید، در حال حاضر به علت تاثیر آن بر یورو و افزایش قیمت دلار، تبدیل به یک فاکتور منفی برای طلا شده است. در واقع صعودهای طلا که بعضا ناشی از همزمانی سیاست QE با فاکتورهای دیگری همچون مسائل سیاسی، بحران‌های بین‌المللی، افزایش تقاضا از سمت بانک‌های مرکزی و همچنین رشد روز افزون تقاضا در کشورهای چین و هند بوده، باعث اغراق در تخمین قدرت این سیاست شده است؛ بنابراین باید مد نظر قرار داد که هرچند سیاست QE تاثیر افزایشی بر قیمت طلا دارد؛ اما نباید در تخمین تاثیر آن بر صعود طلا با استناد به تاریخ اغراق کرد؛ بلکه باید شرایط فعلی را در نظر گرفت و به صورت مجزا در مورد تاثیر آن نظر داد.

آمارهای اقتصادی منتشر شده از چین در هفته گذشته نشان داده که این اقتصاد دوم جهان در وضعیت خوبی از لحاظ رشد اقتصادی و تراز تجاری به سر نمی‌برد، این مساله در کنار وضعیت نه چندان مثبت آمریکا و همچنین رکودها در اروپا، این سه قطب مهم اقتصادی را بیش از پیش به اتخاذ QE وابسته کرده است. این نکته را باید مد نظر قرار داد که اگر هر سه این قدرت‌های اقتصادی، سیاست QEرا همزمان در پیش گیرند، قدرت و تاثیر آن دوچندان خواهد بود. البته وضعیت خشکسالی در آمریکا روز به روز بدتر می‌شود و این مساله منجر به افزایش قیمت مواد غذایی و ترس مردم از افزایش تورم در آینده شده است. اجرای سیاست QE در این شرایط بیش از پیش به نگرانی‌ها از تورم دامن خواهد زد و مردم را بیش از گذشته به منظور حفظ ارزش دارایی‌های خود، به بازارهای فیزیکی برای خرید طلا خواهد کشاند.

امیرحسین امامی- فاطمه عسکرزاده