شاخص واقعی بورس چقدر است؟

یک کارشناس بازار سرمایه درباره ضوابط معاملاتی جدید بورس گفت: «اینکه تصور شود بازار سرمایه یک بازار خود انتظامی است و همیشه خود را تنظیم می کند اشتباه است، چون افراد در خیلی از موارد دنباله رو یک سیاست هستند و یا شوک هایی به بازار وارد می شود که باید به نوعی آن را کنترل کرد؛ لذا بنده قطعا با طرح جدید بازار سرمایه موافق هستم.»

هیئت مدیره سازمان بورس تصمیم گرفت از شنبه این هفته، ضوابط معاملاتی جدیدی برای حمایت از حقوق سهامداران خُرد به اجرا گذاشته شود. براساس ضوابط جدید از صبح تا ظهر فروش سهام برای سهامداران محدود و بعد از 12 تا 12.30 محدودیت فروش برداشته می‌شود.

در این میان برخی کارشناسان درباره این طرح جدید معتقدند محدودیت دلهره و و ترس ایجاد می‌کند و وقتی تقاضا برای فروش زیاد است این موضوع باید عارضه‌یابی شود و علت را جستجو کرد نه آنکه جلوی آن را گرفت.

این کارشناسان معتقدند این نوع برخورد با سرمایه‌گذاران بازار سرمایه نگران کننده است زیرا وقتی تقاضا برای فروش زیاد است لزوما بازار با یک بحران مواجه نیست.

آنها معتقدند اگر بازار بحرانی باشد چنین کارهایی منطقی به نظر می‌رسد مثل بحران‌های 2009 – 2008 آمریکا و یا آسیای جنوب شرقی که مسئولین بازار برای جلوگیری از حرکات هیجانی و رساندن بازار به حالت نرمال اقداماتی مشابه این کار را انجام دادند. لذا محدود کردن فروش سهام در بازار سرمایه پیام خوبی ندارد و نباید سهامدار را از حق طبیعی خود محروم کرد تا شاخص‌ها به صورت تصنعی مثبت شود.

اما نصرالله برزنی کارشناس بازار سرمایهدر گفتگو با فراروگفت: «من معتقدم بازار سرمایه یک موجود زنده است. منتهی بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازار سرمایه آمریکا، ژاپن و اروپا که بیش از دویست سال عمر دارند یا بازار سرمایه انگلیس و هلند که بیش از 400 سال عمر دارند، یک بازار نوپا محسوب می شود.»

وی ادامه داد: «در این میان حتی برای بازار بالغ و پیشرفته ای مانند آمریکا و ژاپن در مقاطعی تشخیص داده می شود که نظارت، نگهداری و هدایت صورت بگیرد. لذا طبیعی است که هدایت و نظارت در بازارهای نوظهور که در عنفوان زندگی خود هستند ضرورت بیشتری دارد.»

وی افزود: «بنده معتقدم در تمام دنیا بر بازارهای سرمایه صرفا نظارت صورت نمی گیرد، بلکه در خیلی از مواقع با تدوین مقررات و آئین نامه نقش مداخله و هدایت را ایفا می کنند.»

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «اینکه تصور شود بازار سرمایه یک بازار خود انتظامی است و همیشه خود را تنظیم می کند اشتباه است، چون افراد در خیلی از موارد دنباله روی یک سیاست هستند و یا شوک هایی به بازار وارد می شود که باید به نوعی آن را کنترل کرد؛ لذا بنده قطعا با طرح جدید بازار سرمایه موافق هستم.»

برزنی درباره علت ریزش های اخیر شاخص بورس گفت: «از شهریور ماه امسال به بعد گروه جدیدی برای اولین بار و با حجم بالای منابع نقدی وارد بازار سرمایه شدند و در حالی که نوسان در بازار سرمایه جزء لاینفک نظام آن محسوب می شود، درست در این برهه زمانی نوسان در بازار باعث شد اصل پول این افراد کاهش پیدا کند.»

وی ادامه داد: «لذا این افراد که تحمل کاهش اصل پول خود را نداشتند و اطلاعات درستی هم از کارکرد بازار سرمایه ندارند و نمی دانند این بازار برای میان مدت و بلند مدت طراحی شده است برای فروش سهام خود هجوم آوردند.»

وی افزود: «هجوم آنها برای فروش نوعی سراسیمگی بوجود می آورد و باعث می شود همه را بدون دلیل برای فروش مجاب کند و زیان سنگینی را برای خود رقم زنند و بازار را هم دچار نابسامانی کنند.»

برزنی اظهار کرد: «از آن طرف شوک اصلی وارد شده به بازار سرمایه مربوط به تصمیمی بود که مجلس در رابطه با قیمت مواد اولیه پتروشیمی ها گرفت. این موضوع نوعی سونامی ایجاد می کند و وقتی شاخص پتروشیمی ها کاهش پیدا می کند نوعی تاثیر روانی ایجاد و باعث می شود حتی شاخص شرکت هایی که ربطی به پتروشیمی ندارند هم با کاهش مواجه شوند.»

وی ادامه داد: «یعنی وقتی مجلس درباره بهره مالکانه یا قیمت گاز پتروشیمی ها تصمیمی می گیرد، مردم نگران می شوند و می گویند دولت در بودجه رفتاری دیگر داشته و مجلس کاری دیگر کرده و فردا ممکن است برای سیستم بانکی یا بخشی دیگر چنین تصمیمی بگیرد.»

وی افزود: «به عبارت دیگر نوعی بحران اعتماد ایجاد می شود و سرمایه گذار گمان می کند این گونه تصمیمات ممکن است به سایر شرکت ها هم تسری پیدا کند.»

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «لذا به اعتقاد من بازار سرمایه در شرایط بحرانی قرار ندارد بلکه صرفا برخی سرمایه گذاران را نگران کرده و برای آنکه بی نظمی ایجاد نشود و به این نگرانی دامن زده نشود تصمیم به اعمال نوعی کنترل در بازار سرمایه گرفته شده است که در واقع این اعمال کنترل نوعی ضرورت برای بازار محسوب می شود.»

برزنی در پاسخ به این سوال که آیا این کنترل ها نباید زمانی که شاخص به شدت در حال رشد بود نیز اعمال می شد؟، گفت: «به نظر من نظارت و کنترل بر یک بازار سرمایه نوظهور همیشه باید اعمال شود و لذا در زمان رشد شاخص ها نیز باید نظارت و کنترل بر این موجود زنده صورت بگیرد.»

وی ادامه داد: «البته به نظر من در سه سال اخیر ما نه تنها رشد بی رویه نداشتیم بلکه شاخص امروز ما به قیمت های واقعی (نه قیمت ریالی که ارزش آن کمتر از سه سال پیش است) کمتر از 30 هزار واحد است. یعنی در محاسبه شاخص واقعی بورس باید ارز واقعی ریال و نه قیمت اسمی پول را مدنظر قرار داد.»

وی افزود: «لذا با این محاسبه می بینید شاخص واقعی کنونی بورس زیر 30 هزار واحد است و بنابراین نه هیچ حبابی در بازار شکل گرفته و نه هیچ مشکلی وجود دارد. به عبارت دیگر اگرچه ظاهر شاخص بورس ما متورم است اما به هیچ عنوان متورم نیست و این شاخص آینه تمام نمای اقتصاد ما است و اگر رشد اقتصادی ما منفی بوده رشد شاخص واقعی ما هم منفی بوده است.»

برزنی اظهار کرد: «اما اگر چنانچه تولید ناخالص داخلی را با قیمت ریال امروز مقایسه کنیم رشد اقتصادی 40 درصد خواهد شد که این روش محاسبه درست نیست چرا که رشد واقعی اقتصاد ما منفی است. لذا رشد واقعی شاخص بورس در چند سال اخیر اگر منفی نباشد، رشدی هم نداشته است.»

وی خاطرنشان کرد: «اکنون خوشبختانه بورس به این نتیجه رسیده وقتی شاخص ها را معرفی می کند شاخصی با قیمت های واقعی ریال هم معرفی کند.»