پیشنهاد سه مرحله‌ای به 1+5

 در حالی که تنها یک روز تا شروع مذاکرات هسته‌ای موسوم به ژنو 3 باقی مانده، گفته می‌شود که ایران پیشنهادی سه مرحله‌ای و متفاوت از پیشنهادهای قبلی را روی میز می‌گذارد، به گونه‌ای که امکان رد آن از سوی 1+5 وجود نداشته باشد و اگر مورد پذیرش قرار نگیرد، مقصر آنها هستند. به گزارش «ایسنا»، در بسته جدید، مرحله اول و آخر یک جا دیده شده است، به این معنا که 1+5 باید در مرحله اول، این مساله را متعهد شود که در مرحله آخر مذاکرات و توافق احتمالی، حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شود. در مراحل بعدی این پیشنهاد، گام‌های متقابل معرفی شده‌اند. مقامات ایرانی بر این نظرند که بدون توافق روی مرحله اول، امکان ادامه مذاکرات بسیار سخت خواهد بود. یکی از نکات پیشنهادی ایران که به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی در خاک ایران است، هدف و به نوعی نتیجه مذاکرات در نظر گرفته شده است، نه آغاز آن؛ اما این به معنای عبور ایران از خواست اساسی خود یعنی شناسایی (سیاسی) حق غنی‌سازی نیست. دیپلمات‌ها معتقدند، چنانچه دو طرف روی مرحله اول این پیشنهاد به توافق برسند، در عمل فضای جدید و مثبتی در بحث هسته‌ای ایجاد خواهد شد که امیدها را برای موفقیت در مذاکرات افزایش می‌دهد.

 

در حالی که تنها یک روز تا استارت مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به مذاکرات ژنو 3 باقی‌مانده، بازار گمانه‌زنی در خصوص بسته‌های پیشنهادی همچنان داغ است. طرح‌هایی که می‌تواند حاوی گام‌هایی جدید برای برون‌رفت از بن‌بست هسته‌ای پس از یک دهه مذاکرات طولانی باشد و پرده از استراتژی جدید هسته‌ای ایران بگشاید. هر چند به گفته مقامات غربی، هنوز برای اطمینان از مواضع جدید ایران زود است. در جدیدترین طرح اعلامی گفته می‌شود که ایران در دور جدید مذاکرات هسته‌ای پیشنهادی سه مرحله‌ای و متفاوت از پیشنهادهای قبلی روی میز می‌گذارد، به گونه‌ای که امکان رد آن از سوی 1+5 وجود نداشته باشد.

 

به گزارش «ایسنا»، در بسته جدید ایران مرحله اول و آخر یکجا دیده شده است. به این معنا که 1+5 باید در مرحله اول این مساله که در مرحله آخر مذاکرات و توافق احتمالی، «حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شود» را متعهد شود. بنابراین در مرحله اول، هدف از مذاکرات و چشم‌انداز آن ارائه شده است. در مراحل بعدی این پیشنهاد، گام‌های متقابل معرفی شده‌اند. درعین حال مقامات ایرانی بر این نظرند که بدون توافق بر روی مرحله اول پیشنهاد مذکور، امکان ادامه مذاکرات بسیار سخت و احتمالا غیرممکن خواهد بود.

 

یکی از نکات قابل توجه و متفاوت پیشنهاد جدید ایران که قرار است در ژنو و به طور مکتوب ارائه شود این است که «به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی در خاک ایران» هدف و به نوعی نتیجه مذاکرات در نظر گرفته شده است، نه آغاز آن، اما این به معنای عبور ایران از خواست اساسی خود یعنی شناسایی (سیاسی) حق غنی‌سازی نیست.

 

تیم جدید هسته‌ای ایران در دوره حسن روحانی که اولین تجربه مذاکراتی‌ جدی‌اش را در ژنو پیش روی افکار عمومی ایران و جهان خواهد گذاشت، پیشنهادی ارائه خواهد کرد که خود معتقدند غیرقابل رد از سوی 1+5 خواهد بود و اگر مورد پذیرش قرار نگیرد، مقصر آنها (1+5) هستند. دیپلمات‌ها در تهران معتقدند، چنانچه دو طرف بر روی مرحله اول این پیشنهاد به توافق برسند درعمل فضای جدید و مثبتی در بحث هسته‌ای ایجاد خواهد شد که امیدها را برای موفقیت در مذاکرات افزایش می‌دهد.

 

با وجود نگاه خوش‌بینانه ایران به پذیرش پیشنهادش از سوی 1+5 اما هنوز در طرف مقابل تغییر قابل توجهی مشاهده نمی‌شود. آنها همچنان به بسته پیشنهاد خود در مذاکرات قبلی (آلماتی) اشاره دارند و درباره لغو تحریم‌های یکجانبه، بر تحریم‌های پتروشیمی و سنگ‌های گران‌‌قیمت تاکید دارند. تیم جدید مذاکره‌کننده به سرپرستی محمد‌جواد ظریف نیز نسبت به گام برداشتن در تاریکی هشدار می‌دهند و تاکید دارند باید برای مذاکراتی ثمربخش تمامی مراحل مذاکرات و محتوای آن مشخص و توافق شود.

 

دور دوم مذاکرات ایران و 1+5 در دولت جدید ایران در حالی در ژنو آغاز خواهد شد که نشست قبلی در سطح وزیران امور خارجه و در نیویورک برگزار شد. از سوی دیگر هیات مذاکره کننده ایرانی در سطح عالی به ژنو می‌رود و ظریف، وزیر امور خارجه، این هیات را مدیریت خواهد کرد، هرچند در صورتی که طرف مقابل در سطح وزیر در مذاکرات شرکت نکند، بعد از افتتاح نشست مذاکرات در سطح معاونان ادامه خواهد یافت و سیدعباس عراقچی ریاست مذاکره را برعهده خواهد داشت.

 

در همین راستا، هیلاری کلینتون گفت: برای اینکه بدانیم رویکرد متفاوت دولت جدید ایران در قبال مذاکرات هسته‌ای به پیشرفت جدی در این زمینه منجر خواهد شد یا خیر، خیلی زود است. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا در یک سخنرانی در مرکز چاتام هاوس در لندن گفت که مطمئن نیست نشانه‌های حاکی از یک رویکرد دیپلماتیک و دوستانه‌تر (از جانب ایران) نشانه تغییر جدی در سیاست ایران باشد. به گزارش رادیو آمریکا، وی گفت که این می‌تواند در دور بعدی مذاکرات در ژنو آشکارتر شود.

 

کلینتون گفت: من در مذاکرات ژنو بیشتر علاقه‌مندم بشنوم که آیا ایران امیدش را برای انجام مذاکراتی که به یک راه‌حل رضایت‌بخش برای آنها و قابل قبول برای ما منجر شود، اجرایی خواهد کرد یا خیر. ما فعلا نمی‌توانیم از این مساله مطمئن شویم. وزیر امور خارجه پیشین آمریکا گفت که ایران باید به پیشنهاد درازمدت کشورهای عضو 1+5 برای مجموعه‌ گام‌هایی که بتواند به جامعه بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران اطمینان دهد و به کاهش تحریم‌ها منجر شود، پاسخ دهد.

 

همچنین رسانه‌های غربی اعلام کردند، نمایندگان انگلیس و فرانسه پیش از مذاکرات 23 و 24 مهر‌ماه در ژنو، احتمال رسیدن به یک توافق موقتی با تهران را که به لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران در ازای محدودیت‌های قابل توجه روی برنامه غنی‌سازی اورانیوم و افزایش نظارت بر تاسیسات هسته‌ای ایران بینجامد، منتفی نمی‌دانند. از سویی برخی معتقدند که لغو تحریم‌های یک جانبه، به ویژه در زمینه خرید نفت از ایران و تسهیل تعاملات پولی و بانکی طی سه الی 6 ماه در سطح اروپا امکان‌پذیر است.

 

درمذاکرات قبلی میان ایران و 1+5 (استانبول 2، مسکو، بغداد، آلماتی 1 و 2) دو طرف بر سر دو موضوع اساسی به توافق نرسیدند: مساله اول به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی ایران از سوی 1+5 بود و موضوع دیگر گام‌های متقابل و متوازن. ظاهرا تلاش‌های دیپلماتیک برای عبور از این دو مانع از سوی دو طرف به ویژه طرف ایرانی با ارائه پیشنهاد جدید درحال انجام است.

 

رییس‌جمهور فرانسه به نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اطمینان داد که پاریس با وجود تلاش‌های ایران برای کاهش تحریم‌ها علیه برنامه‌ هسته‌ای‌اش همچنان در قبال ایران «سرسخت» باقی خواهد ماند. به گزارش «ایسنا»، فرانسو اولاند، رییس جمهور فرانسه روز جمعه در گفت‌وگوی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، به وی اطمینان داد که پاریس فشار روی ایران را حفظ خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، اولاند به نتانیاهو گفت: تا زمانی که حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران اظهارات دیپلماتیک خود را به عمل تبدیل کند، فرانسه فشار روی ایران را حفظ خواهد کرد. در حالی که نمایندگان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 خود را برای دور جدید مذاکرات آماده می‌کنند، ‌نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در تلاش برای جوسازی علیه ایران روز پنج‌شنبه با رسانه‌های مختلف در فرانسه، انگلیس و آلمان گفت‌وگو کرد و از جامعه بین‌المللی خواست فشار به ایران را کاهش ندهند. وی در گفت‌وگو با شبکه خبری فرانس 24 مدعی شد که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و فرانسه باید برای جلوگیری از این اتفاق در برابر ایران ثابت قدم باشد.

 

مهم‌ترین دستاورد مذاکرات هسته‌ای ژنو که پس از هفت ماه از سر گرفته می‌شود، می‌تواند ایجاد فضایی جدید و بازسازی اعتماد از دست رفته در 2 سال گذشته میان ایران و 1+5 باشد. با توجه به تمایل دو طرف برای حل و فصل مساله به نظر می‌آید مذاکرات ژنو می‌تواند نقطه عطف در آغاز روند حل و فصل مساله هسته‌ای باشد.

 

 

منبع: دنیای اقتصاد