4 عامل افزایش قیمت دلار

به گفته تحلیل‌گران بازار یکی از دلایل افزایش نرخ دلار این است که به‌طور سنتی از شهریورماه تا آذرماه، موعد ثبت سفارش برای واردات بالا می‌رود و با افزایش ثبت سفارش‌ها نیز، متقاضیان واقعی ارز وارد بازار می‌شوند. همچنین گروهی که موفق به دریافت ارز از مرکز مبالات نمی‌شوند، سعی می‌کنند ارز خود را از بازار آزاد تهیه کنند. به‌نظر می‌رسد تقاضای این گروه برای ارز، سر فصل جدیدی به تقاضای بازار افزوده است و افزایش تقاضا یکی از عوامل افزایش قیمت‌ها بوده است.

از سویی دیگر آمار و صادرات و واردات مردادماه که به‌تازگی ازسوی گمرک منتشر شده، نشان می‌دهد در ماه گذشته «صادرات میعانات گازی» تقریبا نصف شده است؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد به‌طور طبیعی عرضه ارز حاصل از این صادرات در شهریورماه کاهش یافته است و همین عامل، علت دیگری برای افزایش جزئی اخیر در قیمت‌ها بوده است. از طرفی تعدادی از کارشناسان می‌گویند اخباری از بروز مشکل در نقل و انتقال اعتباری با چین به گوش رسیده است و این اختلالات موجب افزایش تقاضا برای حواله ارزی و درنتیجه، رشد جزئی نرخ ارز شده است.

البته برخی از فعالان غیررسمی بازار نیز عنوان می‌کنند: «زمانی که دلار شنبه هفته جاری از سطح مقاومتی (۳۱۵۰ تومان) عبور کرد، انتظار می‌رفت که بانک مرکزی با مداخله و تزریق ارز مانع از تداوم نوسان قیمت در سطوح بالاتر از این نرخ شود؛ ولی به‌نظر می‌رسد با توجه به عدم مداخله از سوی این نهاد، تعدادی از فعالان به این باور رسیده‌اند که دلار در سطح جدید تثبیت شده است؛ بنابراین با توجه به نیازهای خود، شروع به خرید ارز مورد نیاز خود کرده‌اند.»

این در حالی است که بانک مرکزی پیش از این اعلام کرده بود که سیاست مداخله در بازار ارز برای تثبیت قیمت را که در دوره گذشته در مقاطعی وجود داشت، در دوره جدید ادامه نخواهد داد. به گفته مسوولان این نهاد، مداخله در بازار فقط درصورت نوسان‌های قیمتی شدید صورت خواهد گرفت. در نتیجه افزایش‌های جزئی مثل موارد اخیر که موجب می‌شود سطح نرخ ارز به‌صورت تدریجی تعدیل شود و در تعادل با شرایط و عوامل جدید قرار بگیرد، با ممانعت این نهاد مواجه نمی‌شود. به‌عنوان مثال، یکی از انتقاداتی که اخیرا ازسوی برخی از کارشناسان به بانک مرکزی وارد شده این بوده که با وجود ادامه تورم دورقمی، نرخ اسمی ارز افزایش پیدا نکرده است و درنتیجه «نرخ واقعی» ارز کاهش یافته که به افزایش بیشتر واردات درمقایسه با واردات در ماه‌های اخیر منجر شده است.

البته برخی از فعالان غیررسمی دیدگاه‌های دیگری دارند و بعضا شایعات دیگری نیز در بازار ارز به گوش می‌رسد. به‌عنوان مثال، از سوی عده‌ای گفته می‌شود که در گذشته وقتی تحریمی صورت می‌گرفت، دلار در یک روز حداقل ۱۰۰ تومان افزایش می‌یافت؛ ولی درحال‌حاضر در روزهایی که اخبار نگران‌کننده منتشر می‌شود، بازار در سطوح محدودی نوسان می‌کند که به اعتقاد آنها، دلیل این نوسان‌های جزئی این بود که بانک مرکزی با تزریق ارز به بازار، جلوی نوسان‌های یکباره را گرفته است. موضوعی که ازسوی بانک مرکزی تکذیب شده و مشاهدات نیز حاکی از چنین اقداماتی در بازار ارز نبوده است.

از طرفی روز سه شنبه، هم تعداد دلالان در بازار و هم تحرکات آنها در بازار افزایش یافته بود. به‌نظر می‌رسد که نوسان‌های اخیر فرصتی را برای برخی از فعالان غیررسمی ایجاد کرده که عدم کسب سود خود در حدود سه ماه گذشته را با سودگیری از نوسانات بازار جبران کنند.

برخی از کارشناسان معتقدند اقدامات این فعالان نیز یکی از دلایل مقاومت بازار در مقابل بازگشت و کاهش قیمت ارز محدوده بالای ۳۱۵۰ تومان به سطوح پایین‌تر پیشین بوده است؛ اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند با توجه به حجم قابل توجه گردش روزانه ارز در بازار کشور، معاملات جزئی این دلال‌ها به خودی خود نمی‌تواند تغییر چندانی در سطح قیمتی ایجاد کند و توصیه می‌کنند که سیاست‌گذاران، عوامل بنیادی اثرگذار بر قیمت ارز را مورد توجه قرار دهند و مشابه دوره پیشین، با اقداماتی سطحی مثل برخورد با معامله‌گران خیابانی دلار، برای مسائل اقتصادی چاره‌جویی نکنند. روز گذشته دلار در بین معامله‌گران غیررسمی در محدوده خیابان‌های منتهی به میدان فردوسی، با نرخ‌هایی متفاوت بین ۳۱۷۵ تومان تا ۳۱۸۳ تومان در بازار خرید و فروش می‌شد و در ساعات مختلف روز این نرخ نیز تغییر می‌کرد.