جهش 999 واحدی شاخص؛ نوسان‌گیری کوتاه‌مدت از بازار سهام محو می‌شود؟

  ریزش شاخص بورس در معاملات روز دوشنبه، زمینه ‌ساز نوعی مقایسه اشتباه با دوره‌ های قبلی و رونق مقطعی بازار سهام شد. روز گذشته اما، رشد 999 واحدی شاخص کل در شرایطی حساس، خط بطلانی بر این شبیه‌ سازی غلط بود. بنابراین معاملات دیروز را می ‌توان نقطه عطف بورس تهران برای ورود به فصلی جدید دانست.

به گزارش راتین بورس به نقل از  دنیای اقتصاد، گشایش ‌های هسته‌ ای که در ذات خود جایگاه کشورمان را در منطقه و جهان تغییر داده، فضای شفافی برای رونق واقعی اقتصاد کشور ایجاد کرده است. سهامداران نیز با امیدواری به این مساله، رویکرد خود به بازار سهام را تغییر داده و با اطمینان بیشتری اقدام به سرمایه‌ گذاری کرده‌ اند. انتظار می‌ رود عبور اقتصاد از فضای مه‌ آلود و ثبات در بازارهایی که پیش از این محل سفته ‌بازی بودند، روحیه نوسان‌گیری میان سرمایه‌ گذاران را به‌ تدریج کاهش دهد. گمانه‌ ای که با بازگشت سریع قیمت سهام به مسیر صعودی پس از اصلاح روز دوشنبه، تقویت شده است. هرچند کارشناسان چالش ‌های مهمی را پیش روی اقتصاد کشور و بازار سهام عنوان می‌ کنند، اما معتقدند مقایسه فضای فعلی با دوره‌ های پیشین از دقت لازم برخوردار نیست. به این ترتیب، شاخص کل بورس تهران توانست با جهش روز گذشته به کانال 66 هزار واحدی راه پیدا کند که بیشترین مقدار در پنج ماه اخیر محسوب می ‌شود.

رشد قابل ‌توجه مولفه‌ های اصلی بورس تهران که با همراهی جهش 999 واحدی شاخص دنبال شد سرانجام به ورود نماگر اصلی بازار پس از 5 ماه به کانال 66 هزار واحدی ختم شد. به‌طوری ‌که در پایان معاملات شاخص کل بورس در محدوده 66 هزار و 118 متوقف شد و به این ترتیب بازدهی 47. 7 درصدی از ابتدای ماه جاری برای بورس رقم خورد. به گزارش «دنیای اقتصاد» پس از فروکش کردن هیجان روزهای اخیر در بورس تهران که با عرضه سنگین سهام و تشکیل صف ‌های فروش، افت شاخص را در روز دوشنبه رقم زد، روز گذشته مجددا بازار خیزی دوباره به سمت صعود برداشت که در این راستا تمامی لیدرهای بازار یکپارچه سبزپوش شدند و به افزایش هرچه بیشتر صعود شاخص کمک کردند. به ‌طوری‌که در ساعت اولیه معاملات روز گذشته، شاخص کل بورس با جهشی صعودی به کانال 66 هزار واحدی وارد شد که در جریان معاملات این روند نه تنها حفظ شد، بلکه کمی شدت یافت و رسیدن به محدوده 66 هزار و 141 واحدی را نیز تجربه کرد که در نهایت اندکی متعادل شد و افزایش 53. 1 درصدی در کارنامه روز گذشته شاخص به ثبت رسید. به‌طورکلی دو فاکتور اصلی در رشد بازارهای مالی دخیل است؛ از یک جهت سودآوری واقعی شرکت‌ ها منجر به رشد بازار خواهد شد و از سوی دیگر انتظارات به‌عنوان فاکتوری تعیین‌ کننده در تعیین جهت بازار شناخته می‌ شود، به‌طوری‌که خوش‌بینی‌ ها یا بدبینی‌ ها می ‌تواند به ‌عنوان عاملی موثر در بازار قلمداد شود. به نظر می ‌رسد با رفع تحریم‌ ها و آمادگی اقتصاد کشور برای صعود، فصل جدیدی در بورس تهران نیز ایجاد شده است که می ‌تواند معادلات قبلی را تغییر دهد و پس از دو سال رکود شاهد احیای بازار سهام باشیم.

خطای نگاه به عقب؟

تجربه رشد‌های چشمگیر بورس در سال 92 که به افزایش متوسط P/ Eبازار به محدوده 5. 8 تا 9 واحد منجر شد این تفکر را ایجاد کرد که سهامی که P/ E در محدوده 5 تا 6مرتبه دارند را می ‌توان به ‌عنوان سهامی جذاب برای خرید انتخاب کرد؛ حال که بازار روندی نزولی در پیش گرفته این معیار با توجه به شرایط تغییر کرده و سهام با P/ E،3  یا 4 مرتبه سهامی مناسب برای خرید هستند (شرایطی که نسبت مزبور به‌ طور متوسط در بازار سهام به کمتر از 5/ 5 مرتبه رسید). در این میان، شرایط کلان اقتصادی از جمله کاهش نرخ تورم و همچنین کاهش نرخ سود بانکی می‌ تواند به‌ عنوان عاملی موثر در این نسبت (P/ E) باشد؛ به این ترتیب برخی در مقایسه این نسبت ‌ها معتقدند که چون متوسطP/ E بازار در 10 سال اخیر در محدوده 6 مرتبه بوده بنابراین با رسیدن به این عدد دیگر جایی برای صعود ندارد و بالطبع روند نزولی در روزهای آینده خواهد داشت و برخی دیگر فراتر رفته و معتقدند که بازار حبابی است؛ زیرا متوسط این نسبت در دو سال رکود اخیر کمتر از 5/ 5 مرتبه بوده است. در واقع شاید خطای ما این باشد که به مقایسه شرایط کنونی بازار سرمایه با 2سال گذشته آن می ‌پردازیم؛ در حال حاضر شرایط اقتصادی و سیاسی کشور تغییر کرده است. به عبارت دیگر با رفع سایه سنگین تحریم‌ها، زمین بازی عوض شده و بالطبع انتظار سرمایه‌ گذاران نیز از این بازار تغییر کرده است.

حال در این شرایط دو نظریه از سوی فعالان بازار مطرح است؛ گروهی معتقدند رشد اخیر بازار هیجانی است و نسبت به دوران رکودی اخیر کمی حباب‌ گونه حرکت می ‌کند، اما برخی دیگر می ‌گویند چون جایگاه اقتصاد کشور تغییر کرده، بنابراین وضعیت بورس نیز متحول شده و نباید شرایط کنونی را با وضعیت گذشته بازار مقایسه کرد. در واقع با توجه به آنکه نرخ تورم رو به کاهش بوده و تصمیم بر آن است که نرخ سود سرمایه‌ گذاری‌های کم ‌ریسک نیز متناسب با آن کاهش یابد و همچنین خوش‌ بینی‌‌هایی که به آینده اقتصادی کشور به وجود آمده است، انتظار نسبت P/ E  بالاتری نیز می ‌توان از بازار داشت. موضوعی که فرضیه حبابی شدن بازار در شرایط کنونی را مردود اعلام می‌کند. البته باید توجه داشت که این فضا به معنای آنی بودن این اثرات بر سودآوری شرکت‌ ها و بنگاه‌ های اقتصادی نیست و برای یک رونق بلندمدت باید زمینه‌ های زیادی فراهم شود که در بلندمدت امکان‌پذیر است.

بورس در دوران جدید

در این راستا دکتر بهروز خدارحمی، دبیر کانون نهادهای سرمایه ‌گذاری معتقد است: در حال حاضر پس از اجرایی شدن برجام، دوران جدیدی در اقتصاد کشور و به ویژه بازار سرمایه تشکیل شده است و این موضوع به این معنا نیست که دوره قبلی به پایان رسیده باشد بلکه با اجرایی شدن برجام، رفع تحریم ‌ها و ایجاد سوئیفت، انتظارات عقلایی در بازار به وجود آمده که این موضوع منجر به جلوگیری از یکسری اقدامات که می ‌توانست آسیب‌ های جدی به بازار داشته باشد، شده است. وی در ادامه افزود: به عبارتی دیگر، بازار سرمایه با اجرایی شدن برجام به ‌صورت عملی، شروع به حرکت در مسیری مثبت کرده است که مذاکرات با سرمایه ‌گذاران خارجی پیش‌ زمینه ورود به فاز اجرایی و رشد ادامه ‌دار در بازار خواهد بود. خدارحمی در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر بازار سرمایه در مرحله ‌ای از رشد قرار دارد که به واسطه تعامل ‌های بین ‌المللی از پتانسیل رشد بالایی برخوردار است که با بهره ‌گیری از نظرات تحلیلگران و سرمایه ‌گذاران حرفه‌ ای، می‌ توان سهام ارزنده‌ ای برای سرمایه‌ گذاری در بلندمدت معرفی کرد.

برآیند حرکات مثبت تا پایان سال

از سوی دیگر، مهرداد خالقی از تحلیلگران بازار سرمایه نیز در گفت ‌و گو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: پس از حصول توافق در تیر ماه سال جاری، عملا به واسطه تشدید ریزش قیمت نفت و کامودیتی ‌ها در بازارهای جهانی و کامودیتی محور بودن بورس تهران، شرایط مناسبی را تجربه نکردیم؛ روزها یکی پس از دیگری در حال سپری شدن بود و تقریبا خیلی ‌ها دیگر از برگشت بازار نامید شده بودند. تا اینکه با شروع دی ماه و زمزمه ‌هایی از کاهش نرخ بهره بین بانکی و همچنین در پیش بودن اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ ها کم کم کفه تقاضا در بازار بهبود یافت. وی ادامه داد: مطابق معمول بازار ابتدا به سراغ نمادها و صنایع کوچک رفت و کم کم یخ بازار آب شد و با ورود نقدینگی به رگ ‌های بازار شاهد رشد دسته جمعی نمادهای بازار بودیم، سپس با مشخص شدن نرخ خوراک پتروشیمی‌ ها که بیش از 28 درصد ارزش بازار بورس را تشکیل می‌ دهند به باقی نمادها پیوستند و به این ترتیب پس از ماه‌ ها، بغض بازار ترکید و حالا چند روزی است که شاهد گام‌های 1000 واحدی شاخص کل هستیم.

خالقی در ادامه گفت: هر چند در حال حاضر گزارش ‌های 9 ماهه را در پیش داریم که قاعدتا چندان هم دلچسب نخواهند بود، اما از آنجا که بازار آینده شرکت‌ ها را می‌ خرد، ظاهرا در مقطع کنونی سهامداران به استقبال آثار رفع تحریم‌ ها می‌ روند؛ رفع تحریم‌ هایی که بیشتر آثارش در میان ‌مدت و بلند‌ مدت قابل مشاهده خواهد بود تا کوتاه‌مدت! به عقیده این تحلیلگر به هر حال شرکت ‌های ما مجبور نیستند از این پس مواد اولیه خود را با قیمت بالاتر تامین کنند و هنگام فروش هم تخفیفات ویژه برای فروش محصول بدهند. از طرف دیگر، بازگشایی ال‌سی می‌ تواند باعث شود شرکت‌ ها تامین مالی با نرخ پایین داشته باشند و به این ترتیب مشکل کمبود نقدینگی بسیاری از شرکت‌ ها می ‌تواند حل شود. همه این موارد در نهایت منجر به کاهش بهای تمام شده شرکت‌ ها و در برخی موارد باعث افزایش مبلغ فروش شرکت‌ ها به واسطه افزایش ظرفیت تولید می‌ شود. وی ادامه داد: با این حال باید توجه کرد که هنوز بخشی از بازار درگیر افت قیمت محصولات خود در بازارهای جهانی هستند. هنوز نرخ سود بانکی 20 درصد است؛ بنابراین از بازار نباید انتظارات عجیب (خصوصا در کوتاه‌مدت) داشت. این تحلیلگر در ادامه به بررسی شرایط دماسنج بورس تهران از لحاظ نموداری پرداخت و گفت: پس از لمس کف 61هزار واحدی، شاخص یک جهش جزئی و سپس اصلاح زمان بر و فرسایشی را تجربه کرده است؛ در ادامه و با آغاز دی ماه شاهد رشد تند و تیز شاخص بودیم و در حال حاضر قیمت فاصله چندانی با ترند نزولی فرضی خود ندارد.

 به عقیده خالقی، محدوده 66500 – 66400 واحد مقاومت مهمی برای شاخص در یکی، دو روز آینده خواهد بود. وی ادامه داد: از طرفی دیگر اسیلاتور DT در پارامتر بهینه وارد محدوده اشباع از خرید شده است؛ اگر گذشته شاخص کل را بررسی کنیم (در تصویر مشخص شده) قیمت هر بار در محدوده اشباع از خرید، تقاطع منفی انجام می ‌داد شاخص وارد یک سیکل نزولی و برعکس هر بار وارد محدوده اشباع از فروش می ‌شد یک رالی صعودی را تجربه کرده است. خالقی در ادامه خاطرنشان کرد: به نظر می ‌رسد ظرف یکی، دو روز آینده به واسطه قرار گرفتن شاخص در محدوده مقاومتی شاهد روزهای پرعرضه ‌ای در بازار سهام باشیم، حتی ممکن است پس از این رشد تند و تیز، بازار به ‌صورت موقت چند روزی را استراحت کند تا اسیلاتورها از فاز هیجانی و اشباع خارج شوند. در مجموع به نظر می ‌رسد برآیند حرکات بازار تا پایان سال صعودی خواهد بود؛ در صورتی ‌که شاخص بتواند به مرور سطح 66 هزار و 500 واحد را پشت سر بگذارد در قدم اول می‌تواند تا 68700 واحد و سپس حتی 70500 واحد رشد داشته باشد.